TSUE ponownie rozstrzygnął w kwestii zarzutu zatrzymania po który sięgają banki w celu „zminimalizowania” swoich strat.
Korzystny dla kredytobiorców frankowych wyrok w sprawie C-424/22 zapadł w dniu 8.05.2024 r. i jest kontynuacją stanowiska zaprezentowanego przez TSUE w wyroku z 14.12.2023 r. (C-28/22).
TSUE odniósł się do pytania zadanego na gruncie propozycją kredytobiorców chcących rozliczyć się z bankiem w oparciu o teorię dwóch kondykcji (zakłada, że obie strony dysponują dwoma oddzielnymi roszczeniami). Natomiast bank nie godził się na to, więc podniósł zarzut zatrzymania.
TSUE jednoznacznie potępił praktykę stosowania prawa zatrzymania środków pieniężnych w sporach pomiędzy kredytobiorcami a bankami, jako niezgodną z dyrektywą 93/13. TSUE stwierdził, że dyrektywa 93/13 stanowi przeszkodę dla banków w stosowaniu prawa zatrzymania, gdy umowa kredytowa jest nieważna z powodu zawarcia w niej nieuczciwych warunków. Wyraźnie zatem, położony został kres korzystaniu przez banki z prawa zatrzymania, jako formy obrony przed wykonaniem wyroku zasądzającego nienależne świadczenia na rzecz konsumenta. W rezultacie konsument nie może być zobligowany do zwrotu całej otrzymanej od banku kwoty przed otrzymaniem zwrotu nienależnie pobranych środków przez bank.
Czym jest zarzut zatrzymania? W przypadku zarzutu zatrzymania, strona zobowiązana do zapłaty ma możliwość wstrzymania świadczenia do momentu, gdy strona przeciwna zaoferuje zwrot środków lub zabezpieczy roszczenie o ich zwrot. W sprawach frankowych banki wykorzystują to narzędzie prawne, aby uniknąć pełnego zwrotu zasądzonych kwot. Uznanie zarzutu zatrzymania w istocie komplikuje sprawę, sprawiając, że kredytobiorca nie ma możliwości otrzymania pełnej kwoty odsetek za opóźnienie, ponieważ ich naliczanie jest również zatrzymywane w chwili uznania zarzutu.
Jakie są więc realne skutki orzeczenia TSUE dla kredytobiorców?
Przede wszystkim, banki utraciły możliwość blokowania konsumentom dostępu do ustawowych odsetek za opóźnienie, w związku z czym każda przewlekłość postępowania doprowadzi do zwiększenia korzyści kredytobiorców z późniejszego wyroku unieważniającego jego umowę kredytu. Zmiana ta znacząco rozszerza zakres korzyści dla kredytobiorców.
Stanowisko TSUE w pełni pokrywa się z argumentacją zespołu Kancelarii przedstawianą dotychczas w sporach frankowych prowadzonych na rzecz Klientów Kancelarii.
Kolejne orzeczenia TSUE bezsprzecznie wzmacniają pozycję procesową kredytobiorców w sporach z bankami.